INSTYTUT DZIENNIKARSTWA I INFORMACJI

Rocznik

Bibliologiczno

Prasoznawczy

pISSN 2080-4938 eISSN 2449-898X

 

Autor Ewa Danowska
Tytuł Nauczanie bibliografi w Gimnazjum Wołyńskim i Liceum w Krzemieńcu
Title The teaching of bibliography in the Volhynia Gymnasium and the Secondary School in Krzemieniec
Słowa kluczowe bibliografa, nauczanie, Gimnazjum i Liceum w Krzemieńcu, Paweł Jarkowski
Keywords bibliography, education, Gymnasium and Secondary School in Krzemieniec, Paweł Jarkowski
Pełny tekst / full text
Numer 18

Streszczenie

Za pioniera polskiej nauki o książce uznawany jest Paweł Jarkowski, bibliotekarz i wykładowca bibliografii w Gimnazjum Wołyńskim, późniejszym Liceum w Krzemieńcu. Właśnie w tej placówce, najwcześniej na ziemiach polskich, rozpoczęto nauczanie bibliografii (zamiennie określano ten przed-miot wówczas jako bibliologia). Stało się to dzięki inicjatywie założyciela szkoły Tadeusza Czackiego, bibliofila i właściciela bogatej biblioteki. Już w 1808 r. Towarzystwo Naukowe Warszawskie pragnęło mu powierzyć opracowanie narodowej bibliografii, do czego nie doszło. Bibliografię w Krzemieńcu, jako przedmiot nadobowiązkowy, przez cały czas istnienia szkoły wykładał bibliotekarz Paweł Jarkowski. Opracował cykl wykładów, wzorując się najprawdopodobniej na osiągnięciach i przemyśleniach zachodnioeuropejskich uczonych i praktyków. Teksty jego wykładów nie zachowały się, a tematykę można zrekonstruować na podstawie notatek uczniów: Jana Leona Sienkiewicza i Antoniego Kamieńskiego. Jarkowski udzielał konsultacji na temat nauczania bibliografii Joachimowi Lelewelowi, a także wychował grono znaczących bibliotekarzy i bibliografów.

Summary

Paweł Jarkowski, who is recognized as a pioneer of Polish bibliography, was a librarian and bib-liography lecturer at the Volhynia Gymnasium, transformed later into a Secondary School in Krze-mieniec. This school was the frst in the Polish territories to teach bibliography, at the time perceived as bibliology. The subject was introduced due to the initiative of the school’s founder Tadeusz Czacki – a bibliophile and owner of an extensive library. In 1808, Czacki was selected to create a national bibli-ography, but that project was never accomplished. Bibliography, a non-compulsory course at the Krze-mieniec school, was taught by librarian Paweł Jarkowski throughout the school’s existence. Jarkowski prepared a series of lectures, probably based on the thought and achievements of western scholars and practitioners. The lectures did not survive to our times, but their topics may be reconstructed from the notes of Jan Leon Sienkiewicz and Antoni Kamienski’s students. Jarkowski educated a number of emitent librarians and bibliographers and was consulted on the approach to bibliography teaching by the likes of Joachim Lelewel.